UYARAN EKSİKLİĞİ NEDİR?

Uyaran, çevremizi tanımak için duyu organlarımızla – dokunma, koku, tat, görme, vestibular, proprioceptif, interoceptif, işitme – topladığımız bilgidir. Bir bebeğin anne karnında başlayıp dış ortamda devam ettirdiği bu süreç öğrenmenin temelidir. Bütün becerilerin temelinde deneyimlemek ve elde edilen bilgiyi analiz etmek yatar. Çocukların uyaranları almaya en duyarlı olduğu yaş 0-3 yaşlarıdır. İki yaşındaki çocuklar bir yetişkine göre iki kat daha fazla sinapsise sahiptir.  Beyin hücreleri arasındaki bu bağlantılar, yaşamın diğer süreçlerine göre daha hızlı öğrenmeyi mümkün kılar. Bu yüzden, bu aşamada çocukların kazandığı deneyimler, gelişimlerinde uzun etkilere sahip olur. Bu yaşlar arasında çocuğa ne kadar çok uyaran verilirse çocuğun gelişimi o kadar artacaktır.

Uyaran eksikliği özellikle 0-3 yaş döneminde çocuğun bu uyaranlara az maruz kalmasıyla ortaya çıkar. Son yıllarda teknoloji ve pandemi sürecinin de etkisiyle daha sık karşılaştığımız bu durum bazen otizm ile karıştırılabilmektedir.

Uyaran Eksikliği Nedenleri

• Yoğun televizyon, telefon veya tablete maruz kalmak
• Gelişimsel sorunlar
• İlgi eksikliği
• Çocukla yeterince iletişim kurulmaması
• Çocuğun sosyal bağlantılar kurmasına imkan sağlamama
• Çocuğun sorumluluk almasına, bir işi başarmasına izin vermeme
• Yaşıtlarıyla ve aile üyeleriyle iletişimden uzak kalma
• Aşırı koruyucu aile tutumları
• Uyaran Eksikliği Belirtileri:
• Sosyal adaptasyonda zorluk, yaşıtlarıyla iletişime geçmede zorluk
• Konuşma problemleri, konuşma gecikmesi, geriliği
• İletişim sorunları
• Göz temasını kendi arzu ettiği zaman kurma
• Anlama problemi, bazı zamanlarda anlayamama
• Öfke problemi
• Gelişim geriliği
• Komutları gerçekleştirememe
• İşaret etme eksikliği, parmakla göstermeme
• Duyu bütünleme bozukluğu
• İnce ve kaba motor becerilerde gerilik

Uyaran Eksikliği ve Ergoterapi

Uyaran eksikliğinde ergoterapist çocuğun bilişsel , fiziksel , duyusal , psikolojik ve duygusal değerlendirmesini yapar ve çocuğa uygun müdahale planını oluşturur. Çocuğa göre terapi sırasında zorluk derecesini ayarlayarak uyaranları deneyimlemesini ; var ise kaçınma ya da arayış durumlarının söndürülmesini sağlar. Bu noktada aile ile iş birliği yapılması çok önemlidir. Ev programları ile evde oyun ve etkileşim sürecinin takibini yapar.