Sağlığın Yerinde mi?

Sağlığın yerinde mi? Bu soruyu duyduğunda çoğu insanın gözden geçirdikleri vücudunda yara olup olmaması, iç organlarının düzgün çalışıp çalışmaması gibi tamamen beden sağlığına ilişkin sorunlardır. Bu durum sağlığın en önemli bileşeninin göz ardı edildiğinin göstergesidir.

Dünya sağlık örgütü sağlığı; “hastalık ve sakatlığın olmaması bedensel, ruhsal, sosyal iyilik hali” olarak tanımlamaktadır. Çoğu insanın sağlıklı olmak denince aklına geldiği bedensel sağlık bir boyutu oluştururken ruhsal ve sosyal sağlık bütünlüğü tamamlayan kavramlardır. İnsanlar bedensel rahatsızlıklarında oldukça titiz ve duyarlı davranırlar. Hepimiz bunu yaşarız. Örneğin böcek ısırığı, soğuk algınlığı gibi sebebini bazen bildiğimiz, bazen bilmediğimiz sorunlar yaşadığımızda, fiziksel olarak acı çektiğimizde doktora gitmekte tereddüt etmez önceliği bedenimizdeki rahatsızlığın çözümüne veririz. Aynı rahatsızlık ve sorunlar ruhsal olarak hissedildiğinde, örneğin mutsuzluk, karar verememe, duyguları kontrol edememe, özellikle hem kendimizle hem de çevreyle yaşadığımız uyumsuzluklarda aklımıza bir uzmana gitmek gelmez. 

21. yy’ın ilk çeyreği ekonomik karmaşalar, sosyal patlamalar, dünyanın değişik bölgelerinde birbiri ardına patlak veren yerel savaşlar, savaşlara bağlı ortaya çıkan büyük göçler ve milyonlarca mülteci nüfusu, bozuk kentleşme, politik baskılar, insan hakları ihlalleri, kötü yaşam ve iş koşulları, açlık, doğal afetler, 2019 yılında başlayan ve hala devam eden COVİD-19 gibi çok sayıda yıkıcı sürecin iç içe geçtiği karmaşık ve acı dolu bir tarihsel dönem olarak yaşanmakta. 

Bu yıkıcı süreçler çok çeşitli alanların yanı sıra toplumsal karmaşalara yol açarak bireyler için ciddi psikososyal sorunlara neden olmaktadır. Yapılan araştırmalar ruh hastalıklarının oldukça yaygın olduğunu ve giderek arttığını göstermektedir. Bununla birlikte ruhsal sıkıntıları olan insanların büyük çoğunluğunun yardım aramadığı ya da arayamadığı ve tedavi edilmediğini gösteren çalışmalar göz önüne alındığında sorunun daha da büyük ve karmaşık olduğu tahmin edilmektedir.

Ruh sağlığını yalnızca ruhsal bir hastalığın olup olmaması olarak değerlendirmemek gerekir. Bir ruh hastalığı olmadan da insanların ruh sağlığı bozuk olabilir. Özellikle bu durum; mutsuz, hırçın, doyumsuz, insan ilişkileri ve çevresiyle iletişimi bozuk, başarısız ya da başarılı olsa bile sevilmeyen ya da sevemeyen, sevgisiz insanlar için uygun bir tanımdır. 

İnsanın kendisiyle, çevresi ve dünyayla olan ilişkisini temel olarak ruh sağlığı belirler. İnsanlar yalnızca biyolojik bir varlık değillerdir. İnsan biyopsikososyal bir canlıdır. Yani tüm canlılardan farklı olarak bir kişi ve kişilik olarak bir başka insanla, aileyle, grupla, kültürle, toplumla nihayet tüm insan ilişkileriyle insan olur. Doğadan getirdiği biyolojik yapısını sosyal bir çevrede ruhsal özellikleriyle belirleyerek geliştirir. Kişi doğadan biyolojik olarak çok güçlü bir zekaya sahip olabilir ancak ruh sağlığı yerinde olmazsa ne kadar zeki olursa olsun yaşamda mutsuz, hırçın ve sevilmeyen olacaktır.

Hangi durum ve davranışların ruhsal sağlığın dışında kaldığını belirlemek her zaman için kolay olmayabilir. Ancak sağlıklı birey ilişkilerini sevgi temeline oturtabilmiş, toplumdaki rolünü bilen, değer yargıları ve ahlaki normları olan, başarısızlıklarını kabul edip yeniden başlayabilen, hatalarından ders alabilen, yaşamın tekdüzeliğinde kendi ilgi alanları ve hobileri olan bireydir. Bu özelliklerin hepsine sahip olan birey Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisinde en üste koyduğu kendini gerçekleştirmiş bireydir. Ruh sağlığı hizmetlerinin nihai amacı da bireyin kendini gerçekleştirebilmesidir. 

Volante olarak biz de bu alanda farkındalık yaratmak, bedenimize değer verdiğimiz kadar ruh sağlığımıza da değer vermemiz gerektiğini elimizden geldiğince anlatmak istedik. Psikolojik destek alan her insanın “deli” ya da “akıl hastası” olmadığı gibi biz ruh sağlığı uzmanları da “deli doktorları” değildir. Ruhsal dünyanıza ilginizi, hassasiyetinizi artırmak ve böylece psikolojik desteğe ihtiyaç duyduğunuzu fark edip uzmanlara gidebilmek diğer tüm alanlarda sizi ileriye taşıyan başlıca sistem olacaktır.

 Sağlıklı kalmak için yardım istemekten çekinmeyin, sağlıkla kalın!