Felsefe Atölyesi

NEDİR?

Felsefe atölyeleri, Çocuklar için Felsefe (P4C) ve Felsefi Soruşturma Topluluğu (CoPI) yöntemleri kullanılarak yürütülmektedir. Çocuklar için Felsefe (P4C) yaklaşımı, 1970lerde, Amerikalı felsefeci Matthew Lipman tarafından öne sürülmüştür. Özellikle sınıflarda, bir topluluk olarak, çocuklarda düşünmeyi ve felsefe yapmayı destekleyen ilk yaklaşımdır. Bu yaklaşımda, katılımcılar, felsefe tarihinden filozofların düşüncelerini öğrenmek yerine, bir topluluk içinde etkin bir şekilde kendi düşüncelerini inşa ederler. Topluluk, bir hikaye, resim veya kısa film gibi felsefi soruşturmayı tetikleyecek bir uyaran aracılığıyla sorgulama sürecine başlar. Felsefi Soruşturma Topluluğu (CoPI) ise, 1980lerde, Lipman ile de beraber çalışmış olan Catherine McCall tarafından öne sürülen felsefe yapma yöntemidir. Bu yöntemde, tartışılacak soruların katılımcılar tarafından oluşturulması, tartışılan konuyla ilgili görüşlerin gerekçeleriyle birlikte sunulması, farklı ve hatta karşıt görüşlerin belirginleştirilerek, katılımcıların kendi görüşlerini yeniden sorgulamaları esas alınır. Bu atölyeler, okul öncesi dönemden başlayarak, üst yaş sınırı olmaksızın herkesle gerçekleştirilebilmektedir.

NEDEN?

Felsefe atölyeleri, eleştirel olmayı ve yaratıcı düşünmeyi teşvik eder. İşbirliğine dayalı bir bakışla, beraber düşünme ve öfkelenmeden farklı fikirleri tartışma kültürünün oluşmasına katkı sağlar. Çoğunlukla kendisine sorulan sorulara cevap arayan katılımcıların özellikle de çocukların, kendi sorularını üretmelerine fırsat verir. Felsefe atölyeleri, katılımcıların, duygusal, iletişimsel ve bilişsel becerilerinin gelişmesine katkı sağlar. Katılımcıları, ne düşündüğünün, neden düşündüğünün, nasıl düşündüğünün bilincinde olmaya davet eder. Tüm bu süreç, katılımcıların kendilik, sosyal ve bütünsel farkındalık gelişimlerini destekler. Bunların yanında, felsefe atölyelerinin temel hedefi akademik başarıyı arttırmak değilse de, bu alanı desteklediğini ortaya koyan akademik çalışmalar da vardır.

NASIL?

Felsefe atölyeleri, asıl felsefi tartışmaya girmeden önce, düşünmeye ısınma oyunları ile başlar. Sonrasında, katılımcılara, bir hikaye, resim veya nesne aracılığıyla felsefi tartışmayı tetikleyecek olan uyaran sunulur. Uyaran seçiminde, çocuk edebiyatından sıkça yararlanılır. Sunulan uyaran üzerinden katılımcıların belirlediği bir kavram veya soru ile de esas sorgulama süreci başlar. Sorgulama süreci boyunca, atölye yürütücüsü, neyin doğru neyin yanlış olduğu konusunda bir yargıda bulunmadan, sorgulamayı ve onun derinleşmesini kolaylaştırır. Atölye boyunca, katılımcıların birbirlerinin düşüncelerini takip ederek, düşüncelere katılıp katılmadıklarını gerekçeleriyle ifade etmeleri çok önemlidir. Atölye, sorgulama süreci içerisinde veya sonunda, yaratıcı resim veya yazı ile de desteklenebilmektedir.
İyi-kötü, güzellik, özgürlük, gerçeklik, toplumsal cinsiyet gibi birçok kavramın,
İyi ve kötü kişiden kişiye değişir mi?
Bir sanat eserini güzel yapan şey nedir?
Kuralların olduğu yerde özgürlükten bahsedemez miyiz?
Sadece gördüğümüz şeyler mi gerçek?
Ağlamak güçsüzlük göstergesi midir?
Gibi birçok sorunun üzerinde durulmaktadır.

KİM?

Deniz Koyuncu
2015 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden mezun olurken, üniversitenin, felsefeyle buluşmak için ne kadar geç bir dönem olduğunu derinden hissetmiş, ‘Ne kadar erken ve ne kadar daha çok felsefe!’ diyerek yüzünü ‘çocuklarla felsefe’ alanına dönmüştür. Çocukluğa daha çok yaklaşmak için yine Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde başladığı Okul Öncesi Öğretmenliği Bölümü Yüksek Lisans Programı’nda ‘‘Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuklarla Felsefe Yaklaşımı Hakkındaki Görüşlerinin Çocuklarla Felsefe Deneyimi Yoluyla İncelenmesi’’ başlıklı tez çalışmasını tamamlamıştır. Çocuklarla Felsefe Eğitmen Eğitimlerine katılmıştır. Akdeniz Üniversitesi’nde Pedagojik Formasyon Eğitimi almıştır. 2017 yılından bu yana, 4 yaş ve üzeri herkesle felsefe atölyeleri düzenlemektedir.